انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز هم‌چنان در سایه‌ای از ابهامات

آیا انفجار در تاسیسات هسته ای نطنز پاسخی در برابر حملات سایبری ماه های گذشته جمهوری اسلامی است؟

بامداد پنج‌شنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹، بخشی از تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز دچار حریق شد. برخی از مقامات ایرانی این حادثه را آتش‌سوزی در یکی از سوله‌های در دست احداث اعلام کرده بودند و شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز گفته است علت حادثه (هرچند مشخص شده است) به دلیل ملاحظات امنیتی فعلا اعلام نمی‌شود.

در همین رابطه، یورونیوز  ۱۴ تیر ۱۳۹۹، در گزارشی به نقل از سه مقام ایرانی که نام آن‌ها برده نشده اعلام کرد: «انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز احتمالا با حمله سایبری صورت گرفته است.»

سه روز قبل از انفجار در تاسیسات اتمی نطنز،‌ سایت خبری انتخاب به نقل از روزنامه سعودی العرب، در گزارشی اعلام کرده بود در ماه آوریل گذشته، حمله سایبری برخی گروه های مورد حمایت جمهوری اسلامی به زیرساخت های آب و فاضلاب اسرائیل که قرار بود منجر به افزایش میزان کلر آب شود توسط پایگاه‌های الکترونیکی اسرائیل خنثی شده است.

طبق گزارش این روزنامه، «این اولین حمله سایبری جمهوری اسلامی بوده که با قصد آسیب رساندن به زیرساخت‌های حیاتی شهری انجام شده و پیش از این، حملات با هدف جلوگیری از دست‌یابی به اطلاعات و حذف بیانیه‌ها بوده است. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی مایل است حملاتی را علیه نظام اقتصادی به راه اندازد تا بدین شکل پاسخ تحریم‌های آمریکا را بدهد.»

در همین رابطه روزنامه واشنگتن‌پست نیز در گزارشی که روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت  ۱۳۹۹منتشر کرد به نقل از یک مقام دولت آمریکا مدعی شد اسرائیل علیه تاسیسات «بندر شهید رجایی ایران» حمله سایبری داشته و این حمله در واکنش به عملیات سایبری‌ صورت گرفته از سوی ایران در ماه آوریل به «تاسیسات آب و فاضلاب اسرائیل» انجام شده است.

هرچند تاکنون دولت اسرائیل یا آمریکا به طور رسمی دست داشتن در استاکس‌نت را تایید نکرده‌اند لیکن روزنامه نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای که سال ۲۰۱١ منتشر شده بود ادعا کرده است «اسرائیل، استاکس‌نت را در مرکز اتمی دیونا و بر روی سانتریفیوژهای مشابهی که ایران از آن‌ها در تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز استفاده می‌کند، با موفقیت آزمایش کرده بود.»

دو مقام دیگر ایرانی در گفتگو با رویترز در ارتباط با انفجار تاسیسات هسته ای نطنز، بدون استناد به مدرک یا شواهدی قوی این حمله را به اسرائیل نسبت داده‌اند اما بنیامین نتانیاهو در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره حادثه روی داده گفته است تمایلی به اظهار نظر در این ‌رابطه ندارد. به نظر می‌رسد مسئله انفجار تاسیسات هسته‌ای نطنز، به شرط صحت گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال دست داشتن اسرائیل در آن، با حملات سایبری اخیر رژیم جمهوری اسلامی بی‌ربط نباشد.

جنگ اطلاعاتی یا نبرد سایبری یکی از راه‌های جنگ نرم در رژیم جمهوری اسلامی است و طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۳ به نقل از یکی از فرماندهان سپاه پاسداران منتشر شده «ایران در رتبه چهارم قدرتمندترین ارتش سایبری دنیا قرار دارد.»

در جدول زمانی مهم‌ترین حملات سایبری ارتش جمهوری اسلامی بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰، موارد مهمی چون حمله به «صفحه توییتر» در سال ۲۰۰۹ در پاسخ به «جریان جنبش سبز»، حمله معروف «استاکس‌نت» بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ در حمله به برخی از بزرگترین بانک‌های آمریکا که در پی آن حساب مشتریان ۴٦ موسسه مالی مسدود شد قرار دارد.