۲۵ نوامبر، روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان در حالی از سوی از سوی اکثر نهادهای مدنی و سیاسی و رسانه ها در سطح جهان گرامی داشته شد که رسانههای داخلی و نزدیک به جمهوری اسلامی با کمترین واکنش نسبت به این رویداد از کنار آن گذشتند.
مینا مصطفوی
درباره خشونت علیه زنان در ایران آمار رسمی وجود ندارد، اما حجم بالای خبرهای منتشرشده در این مورد و انبوه پروندههای تشکیلشده در دادگاهها و ادارات پزشکی قانونی شهرهای مختلف نشان میدهد که آمار خشونت ریز و درشت علیه زنان بالاست و در این میان قانون مشخصی برای حمایت از آنها وجود ندارد.
سال گذشته، رضا جعفری سدهی، رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی ایران در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹ گفته بود «آمار گزارش خشونت علیه زنان ۲۰ تا ۲۲ در صد نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است». البته خشونت همیشه جسمی نیست و ابعاد گستردهای دارد. خشونت در زنان دامنه گستردهای از خشونتهای جسمی، جنسی، روحی و روانی را دربر میگیرد. طبق تعریف سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان، هرگونه رفتاری است که میتواند منجر به آسیب بدنی، جنسی یا روانی زنان شود.
خبرگزاری ایرنا در گزارشی که در روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان منتشر کرده است بدون اشارهای از آمار خشونت و شرایط بانوان در ایران تنها به ارائه آماری از خشونت خانگی در کشورهایی مانند آرژانتین، قبرس، فرانسه و سنگاپور کرده است. همچنین در این گزارش به افزایش خشونت در دوران همهگیری کرونا در کشورهای غربی اشاره شده است؛ بدون کوچکترین اشارهای به شرایط خشونت علیه زنان در ایران!
خشونت علیه زنان ریشه در نابرابری و بیعدالتی جنسیتی دارد و وضعیت زنان را از منظر قانونی، اجتماعی یا اقتصادی در جامعه برجسته میکند. طرح «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» که در راستای تامین امنیت زنان و توقف خشونت علیه زنان، هفت سال پیش توسط قوه قضائیه تهیه و به دولت تحویل داده شد مسکوت ماند و به مجلس راه پیدا نکرد اما در ۲۵ نوامبری که گذشت معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در توئیتر خود نوشت: «امشب بعد از ۴۰ جلسه فرعی و اصلی کمیسیون لوایح دولت، بررسی لایحه حمایت، صیانت و تأمین امنیت زنان به پایان رسید. این لایحه جامع که دارای تکالیف مشخص برای دستگاههای اجرایی است، جهت تصویب نهایی به دولت میرود. همکاری و همافزایی دستگاهها در به نتیجه رسیدن این کار کلیدی بود.» حال باید دید مفاد این طرح چیست و چقدر به تامین امنیت و صیانت زنان و رفع خشونت علیه آنان کمک خواهد کرد.
هرچند وجود چنین لایحهای در هر جامعهای ضروری و لازم است اما با توجه به عرف و قوانین مردسالار، مبتنی بر دین و مرتجعانه ایران به نظر میرسد این لایحه یا دارای نواقص زیادی باشد یا به صورت ریشهای قادر به از بین بردن و یا حتی تقلیل خشونت علیه زنان نباشد.
در کشوری که زن جزو مایملک مرد محسوب شده، از دیه و ارث نابرابر در مقابل مرد بهرهمند است بنابراین خلاء قانونی و قوانین مبتنی بر فقه و شریعت در تضاد با رفع خشونت علیه زنان خواهد بود. فرهنگسازی موثر، تبلیغات درست در سطح جامعه، آموزش خانوادهها، وجود التزام و قوانین بازدارنده مبتنی بر اصول حقوق بشر و حمایت دولتی از زنان آسیبدیده و یا در شرف آسیب از مهمترین قدمهایی است که باید در راستای مبارزه با خشونت علیه زنان برداشته شود.