آخرین موج اعتصابات کارگری در کشور نشان از تغییراتی جدی اما زیر پوستی در لایه های مختلف خود دارد
مهرداد سید عسگری
این نوشتار بر آن است تا چکیده وار به زوایای عمومی و جدید این امر بپردازد.
از آمار کارگران ایران چه میدانیم؟
کارگران ایران مطابق با آمار های رسمی با جمعیتی بیش از ۲۶ میلیون نفر در بخش های صنعت، معدن، خدمات، کشاورزی و خدمات اداری و بانکی، مشغول به کار هستند.
کارگران مطابق آمار های رسمی، شامل ۱۳.۷ میلیون بیمه شده (بخش خصوصی)، ۳.۷ میلیون مزدبگیر شاغل در بخش عمومی، ۳.۲ میلیون بازنشسته و مستمری بگیرِ سازمان تامین اجتماعی، ۶.۲ میلیون بیکار و شمار بسیار زیادی مزدبگیر بخش خصوصی اما بیمه نشده، بوده که در آمار های فوق نیامده و جمعیتی نزدیک به ۶.۵ میلیون نفر هستند.
تعداد و پراکندگی تشکل های کارگری رسمی به چه میزان است؟
هر چند آماری از تعداد تشکل های غیر رسمی کارگری وجود ندارد اما ضریب نفوذ کانون های کارگری غیر رسمی در شکل دهی مطالبات واقعی کارگران و رساندن صدای آنان به جامعه بسیار بیشتر از تشکل های رسمی است.
خط فقر در ایران وجایگاه کار گران تا رسیدن به خط فقر
گزارشهای رسمی مجلس نشان می دهد خط فقر خانوارهای چهار نفره در شهر تهران ظرف 2سال اخیر (سال های ۹۷ و ۹۸)، از ۲.۵ میلیون تومان به ۴.۵ میلیون تومان در سالجاری رسید ه است و این بدان معناست که در طی ۲ سال با ۸۰ در صد افزایش مواجه هستیم.
اما با توجه به سبد معیشتی تعریف شده توسط دولت و شورای عالی کار و محاسبه میانگین قیمت ۳۳۰ قلم کالای ضروری که در این سبد درنظر گرفته شده است، حداقل حقوق و مزایا و سنوات یک کارگر در کشور باید چهار میلیون و ۹۳۰ هزار تومان باشد که بتواند به نقطه سربه سر (برابر بودن درآمد و مخارج) برسد اما حقوق کارگر در سال جاری به میزان دو میلیون و ۵۱۸ هزار تومان تعیین شده است که نشان دهنده حداقل تفاوت دو میلیون تومانی با خطرسمی سراسری فقر در کشور است.
این درحالی است که پیش فرض پرداخت به موقع حقوق بر مشکلات نیافزاید اما حتی همین رقم نیز برای بسیاری از کارگران به موقع پرداخت نمیشود و بسیاری برای دریافت مطالبات معوقه داشته خود دست به اعتراض زده اند و گروهی نیز کمبود حقوق و مزایا را به عنوان اعتراض خود افزوده اند.
آخرین اعتراضات کارگری در چه وضعیتی است؟
از روز شنبه ۱۱ مرداد کارگران شرکت نفت سنگین قشم در واکنش به عدم پرداخت مطالبات خود دست از کار کشیدند و مقابل ساختمان شرکت تجمع کردند.
اعتصاب های کارگری در پالایشگاه های آبادان، پارسیان، پتروشیمی لامرد، پارس جنوبی و میدان نفتی آزادگان شمالی نیز برگزار شده است و کماکان اعتراضات در کارخانه نیشکر هفت تپه به عنوان نیرو دهنده ترین اعتصاب سالهای اخیر کماکان در دستور کار است.
آخرین اخبار از ادامه اعتصابات آغاز شده در کشور میدهد و الگوی اعتراضی کارگران در آخرین اعتراضات بر اساس فراخوانی همچون اعتصاب بزرگ کامیونداران بوده و این یکی از بزرگترین نقاط قوت اعتراضات اخیر است.
همچنین کارگران در فر آیند کنونی برای جلوگیری از برخورد سریع قضایی و امنیتی از رفتار علنی برای معرفی رهبران و سرشبکه های اعتراضات خودداری کرده و کار ها را درهاله ای از سایه و روشن پیش میبرند.
تبار شناسی کارگران اعتراضی را چگونه دریابیم؟
کارگران اعتراضی ماهیتا درابتدا در قالب کار برای شرکتهای پیمانکار صنایع استخدام شده یا کار گرانی هستند که از شرکتهای مادر طی سالهای اخیر اجبارا جدا شده و در قالب شرکتهای تامین نیروی انسانی مجددا به استخدام این شرکتها در آمده اند.
برخی کارگران رسمی دولت نیز که ماهیتا از عدم شمولیت طرح طبقه بندی مشاغل در رنج هستند در میان طیف متنوع معترضین حضور دارند اما اکثریت با نیروهای پیمانی شرکتهای یمانکاری است که در میان مناطق ویژه اقتصادی و دیگر نقاط در رفت و آمد هستند.
از تله های اعتراضی چه میدانیم؟
ماهیتا شعار ها و خواسته ها و نقطه اصابت نهایی مطالبات در این فر آیند اعتراضی مشخص نیست و قوانین پیچیدگیها ی خاص خود را داشته و مباحث حقوقی و اداری نیز بر مشکلات کار گران افزوده است به عنوان مثال نقطه اصابت اولیه، شرکتهای پیمانکاری میباشد و کار گران در بیان مطالباتشان با پاسخ شرکتهای پیمانکار مواجه شده که تسویه را منوط به تسویه دولت میدانند و کار گران را در مسیر بی بازگشت اداری و اقتصادی کشور می اندازند.
گروهی دیگر در چنبره مشکلات حقوقی و قضایی و شکایت از مراجع و نهاد ها هستند و در مسیر نهاد های تقنینی و قضایی در رفت و امدند به عنوان مثال باید گفت که قوانین و مقررات در مناطق ویژه اقتصادی با دیگر مناطق متفاوت است و این امر بر پیچیدگی یک دست کردن مطالبات و خواستها و پیگیری ها افزوده است و ماهیتا اعتراضات به صورت کارگاهی و محلی و منطقه ای پیگیری میشود و حکومت شدیدا تلاش دارد تا با ایجاد این تله های اعتراضی از تجمیع مطالبات و خواسته ها در قالب سراسری و عمومی بکاهد.
هرچند بر خی شواهد جدی نشان میدهد که بدلیل جلوگیری از تکرار وقایع آبان ۹۸ سرکوب گسترده فعلا در دستور کار نیست و حاکمیت با رصد و فشار و کنترل سعی در تعویق به نتیجه رساندن یا گسترش اعتراضات دارد.
*مقالات و دیدگاه های مندرج در سایت شورای مدیریت گذار نظر نویسندگان آن است. شورای مدیریت گذار دیدگاه ها و مواضع خود را از طریق اعلامیه ها و اسناد خود منتشر می کند.
