جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد: زندانیان سیاسی و دو تابعیتی ها باید بدون تبعیض آزاد شوند

جاوید رحمان که روز سه شنبه (۱۰ مارس) در یک کنفرانس خبری در ژنو سوئیس صحبت می کرد با اشاره به این که برخی زندانیان با تابعیت دوگانه نیز در معرض ابتلا به ویروس کرونا هستند گفت که به جمهوری اسلامی توصیه کرده است که همه زندانیان را به طور موقت آزاد کند.

گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد چند روز قبل در گزارش جدید خود از وخامت وضعیت حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرده بود. در خلاصه این گزارش آمده است:

“گزارش حاضر که به موجب قطعنامه مجمع عمومی ۱۶۷/۷۴ تسلیم شده است، مروری بر نگرانی های مربوط به حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران از جمله اجرای مجازات اعدام، اعدام متخلفان کودک، حق آزادی عقیده، بیان و تجمع های مسالمت آمیز، وضعیت حقوق انسانی زنان و دختران، وضعیت حقوق بشر اقلیت ها و تأثیر تحریم ها ارائه میدهد. گزارش حاضر همچنین نمایی کلی از چارچوب قانونی حاکم بر بازداشتها و ارزیابی نگرانی های مربوط به وضعیت حقوق بشر در زندانها و بازداشتگاه های جمهوری اسلامی ایران در پرتو تعهدات حقوق بشری این کشور در چارچوب حقوق بین الملل ارائه میدهد.”

در مقدمه این گزارش به موارد زیر اشاره می شود:

  • گزارشگر ویژه از تعداد کشته شدگان، جراحات جدی و گزارشهای بد رفتاری با افراد بازداشت شده در اعتراضات آبان ۹٨ شوکه است. بر اساس گزارشها، بازداشت شدگان تحت شکنجه و یا انواع دیگری از بدرفتاریها قرار گرفته اند و این عمل گاهی برای اعتراف گیری اجباری از آنان صورت گرفته است.
  • گزارشگر ویژه نگران اجرای مجازات اعدام در جمهوری اسلامی ایران از جمله برای مجرمان کودک است. این نگرانی ها با این واقعیت تشدید می شود که گزارش های متعدد دریافت شده، از نقض جدی معیارهای دادرسی عادلانه از جمله استفاده از اعترافات اجباری به عنوان مبنای صدور محکومیت ها حکایت دارد.

در فصل دوم گزارش به موارد مستند زیر از نقض حقوق بشر در ایران پرداخته شده است:

  • وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران همچنان نگران کننده است و ادامه مشکلات اقتصادی، اثرات چشمگیری بر حقوق اقتصادی و اجتماعی مردم برجای گذاشته است. تلاش ها برای دستیابی به حقوق مدنی و سیاسی، از جمله اعتراضات و جنبش های اجتماعی که خواستار بهبود اوضاع اقتصادی در کشور است، به اعتراضات گسترده منجر شده است. در فاصله ۱۵ تا ۲۱ نوامبر ۲۰۱۹ ( ۲۴ تا ۳۰ آبان ۹٨)، اعتراضات در ۲۹ استان از ۳١ استان کشور با حدود دویست هزار شرکت کننده گسترش یافت.[1]
  • مقامات به شدت نسبت به اعتراضات واکنش نشان دادند و هشدار دادند که در صورت ادامه ناآرامیها، قاطعانه اقدام خواهندکرد و بر اساس گزارشها، تعداد زیادی از نیروهای پلیس را در شهرهای بزرگ برای جلوگیری از اعتراضات مستقر نمودند.[2]
  • گزارشگر ویژه درباره گزارشهای مربوط به کشته و زخمی شدن معترضان ناشی از عملکرد نیروهای امنیتی ایران شدیدا نگران است. طبق گزارشهای موثق، تأیید شده است که حداقل ۳۰۴  نفر از جمله ۱۲کودک جان خود را از دست داده اند. گزارش های تأیید نشده حاکی از آن است که تعداد کشته ها بیش از ۴۰۰ نفر است.[3]
  • در روزهای بعد از تظاهرات، فیلم ها و گزارشهایی از اقدامات خشن و بیرحمانه نیروهای امنیتی، از جمله استفاده از سلاح گرم علیه افراد غیرمسلح منتشر شده است.[4]
  • بنا بر گزارش ها، بازداشت شدگان در شرایط پر ازدحام نگهداری شده اند و بدون دسترسی به وکیل، در بعضی موارد تحت شکنجه و بدرفتاری و فشار برای اعتراف گیری اجباری قرار گرفته اند.[5]
  • همچنین گزارشگر با نگرانی گزارش هایی مبنی بر محرومیت بازداشت شدگان از خدمات درمانی، از جمله برای درمان صدمات ناشی از خشونت بیش از حد نیروهای امنیتی علیه آنان دریافت کرده است، و این که برخی دیگر از بازداشت شدگان به مکانهای نامعلومی منتقل شده اند و در معرض ناپدیدی قهری قرار گرفته اند. گزارشگر به خصوص نگران است که روزنامه نگاران و خانواده های آنان به طور خاص تهدید شده اند و برای جلوگیری از گزارش اعتراضات دستگیر شده اند.[6]
  • به خبرنگاران دستور اکید داده شده است از واکنش دولت به اعتراضات انتقاد نكنند. بستگان روزنامه نگاران شاغل در رسانه های فارسی زبان مستقر در خارج از جمهوری اسلامی ایران، تحت فشار مقامات قرار دارند و از جمله این که در تلاش برای ارعاب و توقف گزارش خبری توسط بستگانشان، احضار و بازجویی شده اند.

مستندات:

[1] www.reuters.com/article/us-iran-protests/iran-says-200000-took-to-streets-in-anti-government-protests-idUSKBN1Y11PE.

[2] www.reuters.com/article/us-iran-gasoline-protests/irans-guards-warn-of-decisive-action-if-unrest-continues-idUSKBN1XS1BU; www.reuters.com/article/us-iran-gasoline-protests/more-than-100-protestors-killed-in-iran-during-unrest-amnesty-international-

idUSKBN1XT0X7.

[3] www.amnesty.org/en/latest/news/2019/12/iran-thousands-arbitrarily-detained-and-at-risk-of-torture-in-chilling-post-protest-crackdown/.

[4] www.bbc.com/news/world-middle-east-50562584; www.hrw.org/news/2019/11/27/iran-deliberate-coverup-brutal-crackdown.

[5] www.iranhr.net/en/articles/4020.

[6] https://iranhumanrights.org/2019/11/weknowwhereyouliveirangoesafterforeignbasedreporters/; https://iranhumanrights.org/2019/11/iraniangovernmentdictatedtolocalmediahowtocoverprotestsnewdocumentsreveal/.