شکست پروژه افزایش جمعیت جمهوری اسلامی

جوانان علاقه‌ای به ازدواج و فرزندآوری در این حکومت سرکوب‌گر ندارند

اوایل دهه هفتاد شمسی و پس از انفجار جمعیتی دهه شصت، شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» بسیار مورد توجه قرار گرفت. رشد سریع و جوان شدن جمعیت در دهه اول پس از انقلاب اسلامی هشدار کارشناسان را در خصوص معضلات اقتصادی واجتماعی پیش‌رو و در دهه‌های بعدی به دنبال داشت.

با اجرای سیاست تنظیم خانواده، نرخ رشد جمعیت از اواسط دهه هفتاد تا اواخر دهه هشتاد به شکل قابل توجهی کاهش یافت تا آن‌جا که در سرشماری ۱۳۹۰ مشخص شد روند کاهش جمعیت موفقیت‌آمیز بوده و نرخ رشد جمعیت از چهار درصد در دهه شصت به ۱/۳ درصد سقوط کرده است.

محمود احمدی‌نژاد، رپیس‌جمهور اسبق، یکی از مخالفان سرسخت شعار «فرزند کمتر زندگی بهتر» است. او از اوایل دوره ریاست‌جمهوری خود مراتب اعتراض و مخالفت خود را نسبت به برنامه کنترل جمعیت ابراز داشت و نهایتا در اوایل دهه ۹۰ این برنامه از دستور کار سیاست‌های دولت خارج و با موضع‌گیری صریح علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به طور کلی از سیاست‌های نظام حذف شد.

خامنه‌ای در سفر خود به استان خراسان شمالی در مهرماه ۱۳۹۱ گفته بود:‌ »یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بوده که تحدید نسل از اواسط دهه ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. مسئولان کشور در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد.» او در سال ۱۳۹۳ طی حکمی سیاست‌های کلی جمعیت را در ۱۴ بند ابلاغ کرد و شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ابلاغ این حکم را به عنوان «روز ملی جمعیت» در تقویم ایران به ثبت رسانید.

مقامات جمهوری اسلامی دلیل حمایت از افزایش جمعیت را جلوگیری از پیری نسل و لزوم وجود نیروی کار می‌دانند. این در حالی‌ست که حتی با وجود تبلیغ‌های فرزندآوری، قطع ارائه وسایل جلوگیری از بارداری و حذف کامل بودجه کنترل جمعیت در سال‌های گذشته، مردم نه تنها نسبت به فرزندآوری تمایلی نشان نداده‌اند بلکه رغبتی به ازدواج نیز نشان نمی‌دهند. به نظر می‌رسد مشکلات اقتصادی عامل اصلی عدم تمایل مردم به ازدواج و یا داشتن فرزند بیشتر است.

در راستای تبلیغات حکومتی در جهت ازدواج و فرزندآوری، چند سالی می‌شود که مناسبت‌های جعلی مانند سالروز ازدواج “حضرت علی” و “حضرت زهرا” با عنوان «روز ازدواج» نام‌گذاری شده است و جشن نوحه خوانی برگزار می شود. اصرار جمهوری اسلامی بر فرزندآوری به‌حدی بالا گرفته است که خبرگزاری فارس از آستین بالا زدن آتش به اختیاران برای احیای سنت ازدواج خبر می‌دهد و در گزارشی در همین رابطه می نویسد: “گروه جهادی «احیاگران سنت نبوی» در شهرری در اقدامی آتش به اختیار با حضور اساتید و کارشناسان برجسته مسائل خانواده و جوانان شرایطی فراهم کرده است تا دختران و پسران هم کفو را به هم معرفی کند و اسباب تشکیل زندگی مشترک و سروسامان گرفتن جوانان باشد”. سیدحسین مؤمنی یکی از آخوندهای حوزه علمیه قم نیز در مراسمی می گوید: “حرکت‌های جهادی باید در مقوله ازدواج انجام شود و فعالیت گروه‌های جهادی به امر ازدواج نیز تسری یابد”.

اما کاملا واضح است که با وجود فشار مسئولان و تاکید خامنه‌ای بر افزایش فرزندآوری و ازدواج، جمهوری اسلامی در زمینه تشویق جوانان به تشکیل خانواده و بچه‌دار شدن شکست خورده است. عدم وجود امکانات رفاهی، آزادی‌های فردی و اجتماعی، وجود تورم افسارگسیخته و از همه مهم‌تر نیافتن شغلی در بازار کار، و عدم اطمینان به آینده از عوامل مهمی است که موجب می‌شود جوانان نه علاقه‌ای برای بچه‌دار شدن داشته باشند و نه حتی حاضرند که  زیر بار ازدواج بروند.

نظام، در حالی‌که دارد با تشویق، سرکوب و تبلیغ در خصوصی‌ترین مسئله مردم یعنی ازدواج و فرزندآوری دخالت می‌کند، بسیاری از جوانان نگران آینده مبهم و بی‌پولی در نظام جمهوری اسلامی هستند و خواهان یک زندگی بهتر، آزادتر و امن تر در سایه نظامی دمکراتیک، مدرن و سکولار می باشند.

در رابطه به مسائل زنان به صفحه زنان و برابری جنسیتی شورای مدیریت گذار مراجعه کنید