متهم‌گردانی؛ ارعاب جامعه یا مجازات مجرمین؟

به سرکوب مشروعیت بخشیده‌اند تا در جامعه حس ارعاب و ترس را نهادینه کنند.

 

هنوز یک هفته از گرداندن متهمان بیمارستان «پورسینای رشت» نگذشته بود که این بار تصاویر متهمانی سوار بر خودروهای نیروی انتظامی در حال گردانده شدن در خیابان‌های تهران، در فضای مجازی به سرعت منتشر شد. متهمانی که با دستان دستبند زده در کنار ماموران نقابداری قرار گرفته، هرازگاهی توسط این ماموران به باد ناسزا و کتک گرفته شده و مجبور می‌شدند بگویند: «غلط کردیم، ببخشید».

خبرگزاری تسنیم ۱۰ مهرماه در گزارشی نوشته بود پلیس گیلان تعدادی از متهمان درگیری با قمه در بیمارستان پورسینای رشت را در سطح شهر گردانده و این مجازات «متهم‌گردانی» در پی انتشار تصاویری از درگیری و حمله اشخاصی با قمه در اورژانس پورسینا در رشت انجام شده است. تسنیم در ادامه گزارش خود نوشته بود «پلیس در راستای تأمین امنیت، آرامش و آسایش شهروندان اجرای طرح‌ ضربتی مقابله با اراذل و اوباش را در دستور کار خود قرار داده است.»

انتشار این ویدیوها و رفتارهای خشن و تحقیرآمیز نیروی انتظامی با متهمان، واکنش ‌های بسیاری را در برداشته است. بسیاری از کاربران گرداندن متهمین در خیابان‌های شهر را با گرداندن متهمین توسط داعش در عراق مقایسه کرده اند. فعالان حقوق بشر می‌گویند اجرای چنین مجازات و تنبیهی نقض آشکار پیمان‌نامه‌ها و میثاق‌های حقوق بشری و حتی قوانین جمهوری اسلامی است. مصطفی دانشجو، وکیل دادگستری در توییتی ضمن انتقاد از عملکرد دستگاه مجریه نوشت: «در فرض اثبات جرم و صدور حکم بر مجازات تکمیلی؛ قاضی بر پایه کدام منطق حقوقی و اصول عدالت کیفری چنین حکمی را صادر کرده؟ کدام قانون به مأمورین انتظامی اجازه چنین رفتاری داده؟»

این واکنش‌ها در حالی ابراز شده است که یک مقام ارشد ستاد کل نیروهای مسلح گفته است این اقدامات در چارچوب مصوبه شورای امنیت کشور و در راستای «مطالبه» علی خامنه‌ای،‌ رهبر جمهوری اسلامی، است.

برخی از کاربران نیز با اشاره به وقاحت ماموران در لگدمال کردن کرامت انسانی این متهمین بر وجود شکنجه‌ در بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی تاکید کردند. در همین راستا یکی از کاربران در توییتر نوشت: «پلیس ایران جلوی چشم هزاران نفر، به سر و بدن متهم ضربه می‌زنه و وادارش می‌کنه که به خودش فحش بده. بعد انتظار دارن ما قبول کنیم در بازداشتگاه و اتاق بازجویی برای نوید افکاری اتفاقی نیفتاده و سیر محاکمه عادلانه بوده! راستی چطور شما حق دارین که متهم رو بزنید و پلیس آمریکا حق نداره؟!»

به زعم برخی کاربران نیروی انتظامی ارگان ابداعی جمهوری اسلامی است متشکل از فرماندهانی از بسیج و سپاه که وظایفی شبیه به پلیس دارد و یکی از اهرم‌های فشار حکومت است برای سرکوب مردم در شرایط خاص، لیکن این بار سرکوب به شیوه‌ای متفاوت انجام شده است؛ به سرکوب مشروعیت بخشیده‌اند تا در جامعه حس ارعاب و ترس را نهادینه کنند. علاوه بر این، این نوع مجازات نه تنها جنبه اصلاحی و تنبیهی نخواهد داشت بلکه به زعم جامعه‌شناسان قبح بزه را برای بزهکار از بین می‌برد.