تروریسم و اپورتونیسم

رسانه های آلمانی می نویسند جامعه فرانسه هنوز از شوک قتل فجیع سامویل پاتی رها نشده است. تاثیر این ترور بسیار سهمگین بود، مانند فرو کردن خنجر در جای زخم. فرانسه از ترور اسلامیستها شدیداً مجروح است. بیش از هر کشور اروپایی. به همین علت از ترور معلم خود ناگهان منفجر شد. انفجار خشم و نفرت از تروریسم اسلامی و از بی تفاوتی جامعه و جهان اسلام. این خشم بوضوح در سخنرانی مکرون در مراسم سوگواری سامویل پیدا بود. مکرون گفت : فرانسه از آزادی بیان خود دفاع خواهد کرد، گفت ما تسلیم نخواهیم شد و این کاریکاتورها متوقف نخواهند شد و همین کاریکاتور محمد نیز؛ حتا اگر دیگران ساکت باشند. گفت، ترس موجود باید جای خود را تغییر دهد و روز بعد هم این جمله را تکمیل کرد و گفت اسلام گرایان دیگر روی آرامش بخود نخواهند دید. گفت ما قوانینی برای اصلاح انها پیش خواهیم برد. حمله او اینبار فقط متوجه اسلامیست های رادیکال نبود بلکه کلیت جامعه اسلامی را مورد انتقاد قرار داد و مهمترین نکته را که به بگوش مسلمانان خوش نیامد، بیان کرد. او گفت اسلام به عنوان یک دین در سطح جهانی در بحران است.

اگر چه برخی نویسندگان المانی آن حرف ماکرون را که گفت اسلامیست ها از این به بعد آرامش و خواب نخواهند داشت تند تلقی کردند اما نقد بحران کل جهان اسلام به دلشان نشست. این رویدادها چه تاثیری در این به اصطلاح« جهان اسلام » خواهد داشت؟ آیا اسلام به اصلاح خود موفق خواهد شد؟ آیا این دین با جهان مدرن و ارزشهای امروزی انسان آشتی خواهد کرد؟ وزن و جایگاه اصلاح گرایان و روشنفکران مذهبی نسبت به مراجع اصلی و سنتی چقدر است؟ من ارزیابی روشنی از این مسأله ندارم. خبرهایی مربوط به گفتگوی ادیان و تلاشهای مراجع و متفکران دینی برای جلو گیری از ستیز های مذهبی را در سالهای اخیر زیاد می شنویم، یا حتا دیده ایم نهاد های مهمی مثل سازمان همکاری اسلامی این ترورها را محکوم کرده‌اند، اما در باره نوآوری و تغییرات فکری و فقهی در اسلام چیز زیادی بگوش نمی رسد.

جهان اسلام در بحران عمیقی است این حرف مکرون درست است. و این بحران در سالهای اخیر از دو سو رو به وخامت داشته است؛ از سوی افراط گرایی، و فرصت طلبی. در رأس افراط گرایی و تروریسم اسلامی داعشی ها و سلفیست ها قرار دارند ، و فرصت طلبان اسلامی را جمهوری اسلامی و دولت اردوگان نمایندگی می‌کنند. البته هم اپورتونیستها دست به ترور می زنند و هم تروریست‌ها فرصت طلبی می‌کنند، اما مضمون اصلی فعالیت هر کدام از انها برای سوار شدن. و رهبری بر جنبش جهانی اسلام متفاوت است. اولی ها به وسیله ترور و دومی ها با استفاده از بحران، از جمله بحرانهایی که تروریست‌ها ایجاد می‌کنند.

در شرایط کنونی اردوگان سکان فرصت طلبی را در دست گرفته و می‌خواهد خود را بعنوان رهبر جهان اسلام به مدعیان دیگر مثل جمهوری اسلامی ، عربستان و پاکستان تحمیل کند. بیانات سخیف او علیه ماکرون و اروپا و فراخواندن به تحریم کالاهای فرانسوی تازه ترین بازی فرصت طلبانه اوست.

نقدا نتیجه این فراخوان اردوگان سقوط بی سابقه ارزش لیر بوده است. لیر ترکیه از ۹ هفته پیش پیوسته تنزل داشته و پس از این فراخوان ناگهان پایین افتاد، اکنون یک دلار برابر هشت لیر است. گرانی کالاهای خارجی پیشتر هم محسوس بود اما حالا شدید تر شده است. تورم نیز به دوازده درصد رسید و دولت از بانک مرکزی درخواست کرده بهره بانکی را افزایش دهد تا شاید. با کاسته شدن از حجم پول شتاب تورم کنترل شود. بنا براین جنجال آفرینی های اردوگان که طی سالهای گذشته به کرات رخ داده و هر بار به زیان او و جامعه ترکیه تمام شده در این ماجرای جدید هم تکرار خواهد شد.